Z perspektywy chłopów, grupy dotąd z polskiej historii wykluczanej, nasze szlachecko-pańszczyźniane dzieje nie są historią pięknych dworków, lecz historią niewolnictwa. Jaka była jego specyfika i jak je uzasadniano? W czym usprawiedliwienia społeczno-ekonomicznego podporządkowania ludu elitom różniły się od dyskursów w innych częściach świata? Jakie formy oporu były możliwe? Jak historia jako nauka wpisuje się w strategie walki i oporu?
---
FORUM: RUCHY OPORU
W 2020 r. po świecie rozlała się fala społecznych protestów: zabójstwo George’a Floyda sprowokowało wielkie demonstracje antyrasistowskie w Stanach Zjednoczonych, sfałszowane wybory na Białorusi – protesty przeciw Łukaszence, orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego w sprawie ograniczenia aborcji – strajki kobiet w Polsce. Mimo szalejącej pandemii i wymuszonego przez nią lockdownu tysiące ludzi stawiło opór niesprawiedliwej praktyce państwa. Opór nie zawsze musi mieć jednak formę ulicznej, zbiorowej demonstracji. Czasami wyraża się w codziennych gestach i rytuałach pomagających przywrócić ludzki wymiar światu naznaczonemu konfliktem. Może mieć charakter niejawny i dobrze widoczny w przestrzeni publicznej, tymczasowy i trwały, lokalny i globalny.
W tegorocznym Forum – dyskursywnym, kierowanym do szerokiej publiczności programie Malty – poddajemy pod dyskusję strategie ruchów oporu ze szczególnym uwzględnieniem wydarzeń 2020 r. Interesuje nas zarówno ich aspekt estetyczny (społeczne demonstracje można potraktować jako akt performatywny, samo słowo „ruch” sugeruje ich płynność i choreograficzność), jak i społeczno-polityczny.
Debaty i spotkania autorskie prowadzą Karolina Lewicka, dziennikarka radia Tok FM, i Michał Nogaś, dziennikarz „Gazety Wyborczej”.
Program spotkań w ramach tegorocznego Forum:18.06, 17:00, Wspólnota oburzonych, Dorota Piontek, Krzysztof Podemski, Jakub Wygnański, Karolina Lewicka (Marta Lempart z przyczyn zdrowotnych nie dotrzena spotkanie)
19.06, 17:00, Ulica jako scena, Dariusz Kosiński, Hanna Mamzer, Przemysław Sadura, Karolina Lewicka
20.06, 17:00, Niewolnictwo po polsku, Kacper Pobłocki, Michał Rauszer, Karolina Lewicka
21.06, 17:00, Kim jest Jakub Szela?, Paweł Demirski, Radosław Rak, Michał Nogaś
22.06, 17:00, Gniew – instrukcja obsługi, Przemysław Czapliński, Andrzej Leder, Michał Nogaś
23.06, 17:00, Planetarna zmiana, Paulina Kramarz, Jan Sowa, Michał Nogaś24.06, 17:00, Odpowiedzialni za miasto, Jan Mencwel, Michał Nogaś
25.06, 17:00, Poeta oporu, Ryszard Krynicki, Michał Nogaś
26.06, 17:00, Dać prawo naturze, Filip Springer, przedstawicielka Client Earth, Karolina Szczypek, Michał Nogaś
27.06, 17:00, Nadchodzi nowe średniowiecze, Edwin Bendyk, Grzegorz Lewicki, Karolina Lewicka
Kacper Pobłocki – doktor habilitowany nauk humanistycznych, antropolog społeczny i historyczny, wykładowca w interdyscyplinarnym Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych Uniwersytetu Warszawskiego. Absolwent Uniwersytetu Środkowoeuropejskiego w Budapeszcie, University College w Utrechcie oraz stypendysta Uniwersytetu Miejskiego w Nowym Jorku. Autor książek Chamstwo. Ludowa historia polski (2020) i Kapitalizm. Historia krótkiego trwania (2017; Nagroda „Economicus” dla najlepszej polskiej książki ekonomicznej roku). Opublikował także wiele artykułów i opracowań z zakresu antropologii i socjologii miasta.
Michał Rauszer – kulturoznawca i antropolog. Pracuje na Wydziale Pedagogicznym Uniwersytetu Warszawskiego. W swoich badaniach koncentruje się na analizie oporu kulturowego, buntów ludowych oraz tożsamości kulturowej. Jest autorem Siły podporządkowanych oraz Bękarty pańszczyzny. Historia buntów chłopskich.